Một người quản lí thuê người có lần bảo tôi: “Chỉ có một câu hỏi mà mọi công ti muốn hỏi người tốt nghiệp đại học: “Tại sao chúng tôi phải thuê bạn?” Và nếu họ có thể trả lời nó một cách đúng đắn, họ sẽ có được việc làm. Tất nhiên, không ai sẽ hỏi họ “một cách trực tiếp” nhưng đó là “câu hỏi then chốt” đằng sau mọi câu hỏi phỏng vấn. Sinh viên không được chuẩn bị để trả lời cho câu hỏi này sẽ trượt cuộc phỏng vấn.”
Nhiều sinh viên sẽ nói “Nếu ông thuê tôi, tôi sẽ làm việc chăm chỉ.” Tất nhiên công ti mong đợi bạn làm việc chăm chỉ, bằng không họ đuổi bạn. Nhưng đó không phải là câu trả lời mà công ti muốn có. Những người khác có thể nói: “Tôi muốn làm việc cho công ti của các ông.” Điều đó không trả lời cho câu hỏi nữa vì nếu bạn không muốn làm việc cho họ thì sao phải xin vào. Một số sinh viên nói: “Các ông thuê tôi vì tôi là sinh viên giỏi.” Điều đó không trả lời cho câu hỏi mà họ muốn. Người nào nói “Tôi là sinh viên kém?”
Vài người thậm chí còn phạm sai lầm bằng việc nói “Tôi là người giỏi nhất cho việc này.” Đó là câu trả lời phủ định vì nó có nghĩa là bạn kiêu căng và có thể không có thái độ làm việc tổ tốt. Đừng bao giờ kiêu căng bằng việc nói rằng bạn là giỏi nhất trong cái gì đó hay thông minh hơn ai đó. Thái độ kiêu căng là dấu hiệu cho việc KHÔNG thuê bạn.
Vậy bạn có trả lời cho câu hỏi khó này không?
Câu trả lời là rất đơn giản: “Nói tới điều công ti cần và điều bạn có thể cung cấp.”
Trước khi làm đơn xin bất kì việc nào, bạn phải đọc mô tả việc làm một cách kĩ lưỡng để nhận diện các kĩ năng và kinh nghiệm được liệt kê. Bạn phải tự hỏi bản thân bạn liệu bạn có tri thức và kĩ năng để hoàn thành chúng không rồi dùng điều đó làm nền tảng cho mọi câu trả lời của bạn. Nếu công ti đang tìm kĩ năng phát triển phần mềm thì nói với họ về các môn lập trình hay ngôn ngữ lập trình mà bạn biết, bạn có thể nói cho họ về vòng đời phát triển, các phương pháp và công cụ mà bạn quen thuộc. Nếu công ti cần kĩ năng quản lí dự án thì nói với họ về môn quản lí dự án, môn kĩ năng yêu cầu, và kĩ năng mềm mà bạn có v.v.
Những sinh viên thành công nhất không chờ đợi cho tới khi tốt nghiệp mới đọc mô tả việc khi họ đi tìm việc làm. Họ đọc về việc mở ra các vị trí mới và mô tả việc khi họ bắt đầu lập kế hoạch nghề nghiệp của mình. Là sinh viên Khoa học máy tính, Kĩ nghệ phần mềm, hay Quản lí hệ thông tin, họ phải lập kế hoạch nghề nghiệp của họ sớm nhất có thể được. Bằng việc biết nhu cầu thị trường việc làm và kĩ năng nào được cần, họ có thể để nhiều nỗ lực hơn vào phát triển tri thức và kĩ năng mà sẽ giúp cho họ thu được ưu thế hơn so với người khác. Bằng việc gióng thẳng mục đích học tập của họ với yêu cầu việc làm tương lai, họ có chiều hướng rõ ràng cho mọi việc học của họ. Bằng việc hiểu CÁI GÌ họ phải biết, TẠI SAO họ phải học cái gì đó, họ được động viên hơn nhiều để học tập chăm chỉ hơn. Bằng việc hội tụ câu trả lời của họ vào việc chứng tỏ rằng họ có thể đáp ứng cho “nhu cầu” của công ti, họ bao giờ cũng thành công có được việc làm mong muốn.
Tôi bao giờ cũng khuyên sinh viên của tôi: “Hội tụ vào điều các em có thể làm cho công ti, không vào điều họ có thể làm cho các em. VÀ phải chắc nhận diện kĩ năng của các em sẽ có ích thế nào cho công ti.” Tất nhiên cần tránh kiêu căng, tôi khuyên các sinh viên đưa ra bằng chứng cho từng câu trả lời của họ. Chẳng hạn sinh viên có thể nói với người quản lí thuê người rằng họ học rất tốt các môn lập trình với điểm cao hay trong dự án Capstone, họ là người quản lí dự án v.v. Đừng nói rằng các em là giỏi hơn hay thông minh hơn bất kì ai mà chỉ cho họ bằng chứng để thẩm tra kĩ năng của các em. Các em có thể nói: “Tôi nghĩ kĩ năng phát triển phần mềm của tôi sẽ cho phép tôi đóng góp cho công ti của các ông ngay với đào tạo tối thiểu.” Hay “Đây là cái gì đó mà tôi đã làm trong dự án trong lớp nơi tôi đã viết hơn vài nghìn dòng mã mà không có lỗi.” Hay “Tôi đã hoàn thành ba hàm chính trong Dự án Capstone. Đây là một số mã của tôi và tài liệu dự án Capstone cuối cùng.”
Bằng việc tổ chức ý nghĩ của bạn dựa trên nhu cầu của công ti, bạn sẽ trả lời câu hỏi duy nhất mà công ti muốn: “Tôi nghĩ các ông có thể cân nhắc tới tôi vì kĩ năng của tôi mà tôi đã chứng tỏ qua những dự án này và tôi nghĩ bằng việc hoàn thành những dự án này đúng thời gian, với chất lượng cao làm cho tôi khớp rất nhiều cho công ti của các ông.”
—English version—
The only question that students need to answer
A hiring manager once told me: “There is only one question that every company wants to ask college graduates: “Why should we hire you?” And if they can answer it correctly, they will get the job. Of course, no one will ask them “directly” but that is the “key question” behind all the interview questions. Students who are not prepared to answer this question will fail the interview.”
Many students would say “If you hire me, I will work hard.” Of course the company expects you to work hard, else they fire you. But that is not the answer that the company wants. Others may say: “I want to work for your company.” That does not answer the question either because if you do not want to work for them then why apply. Some students say: “You hire me because I am a good student.” It does not answer the question that they want. Does anyone would say “I am a bad student?”
Few even make mistake by saying “I am the best person for the job.” That is a negative answer because it means you are arrogant and may not have good teamwork attitude. Never be arrogant by saying that you are the best in something or smarter than somebody. An arrogant attitude is a signal for NOT hiring you.
So do you answer this difficult question?
The answer is quite simple: “Refer to what the company needs and what you can offer.”
Before apply for any job, you must read the job description thoroughly to identify the skills and experiences that are listed. You must ask yourself whether you have the knowledge and skills to fulfill them then use that as the foundation for all of your answers. If the company is looking for software development skills then tell them about the programming courses or programming languages that you know, you can tell them about the development lifecycle, the methods and tools that you are familiar with. If the company needs project management skills then tell them about the project management course, the requirements engineering course, and the soft skills that you have etc.
Most successful students do not wait until graduate to read job descriptions when they look for job. They read position openings and jobs descriptions when they begin their career planning. As Computer Science, Software Engineering, or Information Technology Management students, they have to plan their career as early as possible. By knowing the job market demands and what skills are needed, they can put more efforts to develop the knowledge and skills that will help them to gain advantages over others. By aligning their learning goals with their future job requirements, they have a clear direction for all of their learning. By understand WHAT they must know, WHY they must learn something, they are much more motivated to study harder. By focus their answer on demonstrating that they can fulfil the “demand” of company, they always successfully get their desired job.
I always advise my students: “Focus on what you can do for the company, not what they can do for you. AND make sure to identify how your skills will benefit the company.” Of course to avoid being arrogant, I advise students to provide evidence for each of their answers. For example students can tell hiring managers that they do very well in programming courses with a high grade or during the Capstone project, they are the project manager etc. Do not say that you are better or smarter than anyone but show them the evidence to verify your skills. You can say: “I think my software development skills will allow me to contribute to your company right away with minimum training.” Or “This is something that I have done during the class projects where I have written over several thousand lines of code with no error.” Or “I have completed three major functions within the Capstone Project. Here are some of my code and the final Capstone project documents.”
By organize your thought based on the company’s needs, you will answer the only question that company wants: “I think you may want to consider me because of my skills that I have demonstrated in these projects and I think by complete these projects on time, with high quality make me a great fit for your company.”
